Hipertiroidi

Hipertiroidi Nedir?

Hipertiroidi, tiroit bezinin çok çalışması ve  salgıladığı tiroit hormonlarının kanda  fazla miktarda olması anlamına gelir. Toplumda  zehirli guatr olarak da bilinen hipertiroidi; aşırı terleme, sıcağa dayanıksızlık, ellerde titreme, uykusuzluk, adet düzensizliği, kemik erimesi, kilo kaybı , ishal, saç teli incelmesi, saç dökülmesi, çarpıntı gibi belirtilerle kendini gösterir. Laboratuvar testlerinde tiroid hormonlarının yüksek(fT3-fT4), TSH seviyesinin ise düşük olduğu tablo hipertiroidi olarak tanımlanmaktadır. 

Tiroit bezinin zamanla olması gereken boyutundan daha fazla büyümesine  ise guatr denir . Guatrın başlıca belirtileri ses kısıklığı, boyunda şişlik, bası hissi, horlama ve nefes darlığı olabilir.

Hipertiroidi Belirtileri

Genel olarak hipertiroidi belirtileri şunlardır;

• Çarpıntı hissi
• İştah artışına rağmen kilo kaybı
• Kaslarda zayıflık
• Saçlarda incelme ve dökülme
• Uykusuzluk
• Nemli cilt ve ciltte incelme
• Aşırı terleme
• Bağırsak hareketlerinde artış ve ishal atakları
• Adet düzensizliği
• Sinirli ve tahammülsüz olma durumu
• Gözlerin  ileri doğru büyümesi
• Sıcağa tahammülsüzlük
• Erkeklerde meme büyümesi
• Tiroit bezinde büyüme (guatr) oluşması
• Kemik erimesi
• Hiperaktivite
• Libido (cinsel istek) kaybı
• Ciltte kırmızı yumrular
• Aşırı susama

Hipertiroidi Nedenleri ve Risk Faktörleri

Hipertiroidi kliniği, hiperaktif nodül, tiroit bezinin iltihabı(tiroidit), Graves hastalığı ve tiroit kanseri gibi nedenlerle oluşabilir. Kişinin fazla iyot alması, dışarıdan fazla miktarda tiroit hormonu alınması ve genetik faktörler de hipertiroide neden olabilir. Hipertiroidi kadın cinsiyette daha sık görülmektedir.

Tiroit nodülleri tiroit bezini içinde gelişen yumrulardır. Genellikle hasta tarafından boyunda şişlik olarak fark edilir. Nodüllerin %88-90’ı iyi huyludur. 

Graves Hastalığı

Graves  hastalığı tiroit bezinin otoimmün mekanizma ile oluşan hastalığıdır. Kişinin kendi savunma hücrelerinin    tiroit bezine karşı TSH reseptör antikoru üretmesi ile tiroit bezini gereğinden fazla uyararak tiroid hormon üretmesine neden olması ile gelişen bir hastalık tablosudur. Graves hastalığında ileriki dönemlerde hastalar tedavi edilmez ise  gözlerde öne doğru büyüme görülebilir. Bu durum bazen geçici olabileceği gibi azda olsa kalıcı olabilir.

Tiroit bezinden fazla miktarda  salgılanan tiroit hormonu ile bazal  metabolizma hızlanır, tansiyon ve nabız yükselir ve iştah artışına rağmen kilo alamaz.

Graves hastalığının tedavisi antitiroit ilaçları ve radyoaktif iyot  (atom ) tedavisidir.   Cerrahi ise son tercih olarak düşünülebilir.

Genellikle Graves hastalığının antitiroid ilaçlar ile tedavisi 1-2 yıl kadar başarı ile devam eder ancak sonrasında ilaçlara direnç gelişebilir. Graves hastalığında ilaç ile  iyileşme oranı %50’dir. Graves hastalığında  yeniden tekrarlama olasılığı sık görülür. Bu durumda radyoaktif iyot tedavi öncelikli tercih edilmelidir.

Hipertiroidi Hangi Hastalıklara Neden Olur?

Hipertiroidi tedavi edilmezse hastada kilo kaybı , kalpte ritim bozukluğu, kalp yetmezliği, iltihap, enfeksiyon sırasında tiroit krizi, şok, saç dökülmesi, huzursuzluk, gece uykusuzluğu, huzursuz bacak sendromu, osteoporoz (kemik erimesi)  ve ani ölüm ile karşı karşıya kalınabilir. 

Hipertiroidi Tanısı

Tiroid bezinin aşırı çalıştığı ve çok fazla tiroid hormonu üretimi olan hipertiroidi tanısı için kanda tiroit hormonlarına (fT3 ve fT4) ve TSH düzeyine bakılır. Eğer kanda fT3 ve fT4 yüksek, TSH düşük çıkarsa hipertiroidi teşhisi konur. 

Tiroit bezini değerlendirmek için tiroit  USG ve sintigrafisinden yararlanır. Tiroit USG ve sintigrafisi ile aynı zamanda nodüllerin kontrolü de yapılır. Sintigrafi çok düşük doz radyoaktif iyot veya Teknesyum maddesi verilerek yapılmaktadır. 

Tiroit sintigrafisinde fazla aktivite tutan nodüller “sıcak nodül”, az aktivite tutan nodüller “soğuk nodül” olarak tanımlanır. Sıcak nodüllerin genellikle iyi huyludur ve tümör hücresi barındırma potansiyeli çok düşüktür. 

Hipertiroidi Tedavisi

Hipertiroidi kanda yüksek olan tiroit hormonlarını normal düzeye getirmek için antitiroit olarak tanımlanan ilaçlar ile tedavi edilir. Hipertiroidinin semptomatik tedavisinde antienflamatuvarlar ilaçlar ile  beta blokerler kullanılmaktadır. 

Hipertiroidi ,Graves hastalığı , toksik nodüller ve toksik multinodüler guatr hastalığına bağlı gelişti ise , bu durumda antitiroid ilaçlar kesin tedavi yöntemi olmayıp semptomatik etki ile hotmonal düzenleme yapmaktadır. Bu tanımlanan  durumlarda sebebin ortadan kaldırılması ile kesin tedavi yapılmış olacaktır. 

Toplumda  atom tedavisi olarak da bilinen radyoaktif iyot tedavisi tiroit bezinin fazla çalıştığı toksik nodül / Graves hastalığı ve tiroit kanseri ameliyatlarından sonra uygulanabilir. Radyoaktif iyot alındıktan sonra mide ve bağırsak sisteminde emildikten sonra tiroit hücreleri tarafından tutulmaktadır. Akıllı radyoaktif  iyot, tiroit bezi hücrelerine yerleştikten sonra bu hücrelerde selektif olarak hücre ölümüne yol açmaktadır.